Vondst van de Maand: Snelle van Werkeren

Het is bijna Goede Vrijdag. De vondst van de maand staat dan ook in het teken van Goede Vrijdag, de vrijdag voor Pasen. Op deze dag herdenken christenen de kruisiging, dood en opstanding van Christus.

Bij archeologisch onderzoek worden, zeker voor de periode van voor de reformatie, gebruiksvoorwerpen aangetroffen met christelijke voorstellingen. Zo vonden de archeologen bij het onderzoek naar de havezate Werkeren in 2001-2002 een drinkbeker van steengoed met appliques. De vorm wordt ook wel een snelle genoemd en is in het laatste kwart van de zestiende eeuw vervaardigd in het Duitse Siegburg, gelegen nabij Keulen.

De havezate Werkeren ging rond 1562, na vier generaties in eigendom te zijn geweest van de adellijke familie Van Ittersum, over naar een andere familie. De oudste dochter en erfgename, Sophia van Ittersum, huwde rond dat jaar met de adellijke heer Eusebius Bentinck. In de periode waarin de snelle is te dateren, was de katholiek Eusebius Bentinck dus heer van Werkeren.

Een snelle is een hoge cilindrische naar boven taps toelopende drinkbeker. Deze is vaak uitbundig versierd met reliëfdecoraties. Deze vorm drinkbekers is tevens in ander soortig aardewerk teruggevonden maar ook houten varianten komen voor. De Siegburger sneller zijn vervaardigd van zeer fijne witte klei waardoor het mogelijk was om zeer verfijnde decoraties op de drinkbekers aan te brengen. Als voorbeeld werden veelal prenten gebruikt waarbij christelijke voorstellingen of figuren uit de klassieke mythologie werden afgebeeld. Van deze voorstellingen werden mallen vervaardigd, ook wel kleimatrijzen genoemd.

Op de snelle van Werkeren zijn drie medaillons afgebeeld omlijst door wijnranken, florale motieven en enkele mensfiguren. De voorstellingen in de medaillons verwijzen naar drie belangrijke christelijke gebeurtenissen. Dit zijn de Annunciatie (de Maria boodschap of aankondiging van de Heer), de kruisiging en de wederopstanding van Christus.

De Vondst van de Maand is te zien in de Archeologie en Bouwhistorie ruimte in stadsmuseum ANNO!

Dit verhaal staat ook in de Swollenaer, editie 5 april.

Afbeeldingen
Afb.1. Snelle van Werkeren (Erfgoed gemeente Zwolle)
Afb.2. Details appliques (Erfgoed gemeente Zwolle)