Vondst van de Maand: Het inktpotje van het Fraterhuis

In de expositie “Hoe Maria haar voet verloor” in ANNO Stadsmuseum Zwolle is een bijzonder archeologisch object opgenomen. Het betreft een metalen inktpotje afkomstig van het pand aan de Praubstraat 14 dat in de 15e eeuw door de broeders van het Fraterhuis bewoond is geweest. Tijdens restauratiewerkzaamheden in 1986 is in de kelder afval van de fraters teruggevonden. Het materiaal dat bij het archeologisch onderzoek is aangetroffen betreft voornamelijk gebruiksvoorwerpen uit de periode einde veertiende eeuw tot midden vijftiende eeuw.

De broeders en fraters van het leefgemeenschap ‘De Broederschap des Gemenen Levens’ leefden samen zonder kloostergeloften af te leggen. In lijn met de inspirator en stichter Geert Grote uit Deventer (1340-1384) streefden de fraters naar een eenvoudige levenswijze. Het meest bekend werden deze idealen door het op de Agnietenberg door Thomas a Kempis (1379-1471) geschreven middeleeuwse boek ‘De navolging van Christus’ (1424). In dit boek wordt beschreven hoe een christen zou moeten handelen.

Van de broeders van het Fraterhuis in Zwolle is bekend dat zij door studie geletterd waren en veel manuscripten (over)schreven. Een bijzonder overleveringsstuk betreft het Getijdenboek dat vervaardigd is in het Fraterhuis. Verder zijn twee rekeningboeken uit het einde van de 15e eeuw van het Fraterhuis bewaard gebleven waarin onder andere de kosten van schrijfbenodigdheden zoals perkament en inkt zijn opgenomen.

Het inktpotje is vervaardigd van een legering van tin en lood. Dat de inkt in die tijd kostbaar was kunnen we afleiden aan de geringe grootte en de vorm van het inktpotje. Het taps toelopende reservoir zorgt ervoor dat de aangepunte ganzenveer zelfs de laatste druppel inkt op kan nemen. Een nadeel is natuurlijk dat het inktpotje niet op zich zelf kan staan en bevestigd zal zijn geweest aan de lessenaar.

Afbeeldingen
Afb.1. Het inktpotje (Erfgoed gemeente Zwolle)
Afb.2. Detail van Jacobus de Teramo, Litigatio Christi cum Belial, Cgm 48 (Bayerische Staatsbibliothek München)
Afb.3. Detail Getijdenboek, collectie Sarijs-handschriften (Collectie Overijssel)