De Hanze expositie in ANNO Stadsmuseum Zwolle is vanaf dinsdag 12 december aangepast. Hierbij is een bijzonder object aan de opstelling toegevoegd. Het betreft een houten beeld afkomstig uit de collectie van de Stichting Emmanuelshuizen. Het heeft de beeltenis van de Heilige Barbara. Dit stuk is waarschijnlijk tijdens de Reformatie in veiligheid gesteld en is uiteindelijk in het bezit van de Stichting gekomen. Waar het beeld oorspronkelijk heeft gestaan is helaas niet bekend.
De heilige Barbara is een christelijke heilige en martelares. Volgens de legende was Barbara de dochter van een heiden. Hij sloot haar op in een toren om haar te beschermen tegen invloeden van buiten. Ondanks haar afzondering kwam zij in aanraking met het Christendom. Bij de verbouwing van haar woonverblijf gaf zij opdracht om drie vensters te plaatsen. Op deze wijze kon zij stiekem uiting geven aan haar geloof door een verwijzing te maken naar de Heilige Drievuldigheid.
Haar vader liet haar folteren nadat hij haar bekering ontdekte en onthoofdde haar uiteindelijk eigenhandig. Als straf werd hij daarna dodelijk getroffen door de bliksem. Barbara wordt gezien als beschermster tegen een plotselinge dood, brand en bliksem. Ze is ook beschermheilige van gevaarlijke beroepen. De sterfdag van de heilige Barbara is 4 december.
De heilige Barbara wordt bijna altijd afgebeeld met een toren met drie vensters. Verder kan zij een kelk met een hostie, bijbel en/of een palmtak vasthouden. Hoogstwaarschijnlijk heeft de tentoongestelde Barbara een palmtak vastgehouden en heeft onderin de toren een miskelk met hostie gestaan. Kijkend naar de stijlkenmerken kan het beeld aan het eind van de vijftiende eeuw gedateerd worden. De productieplaats ligt hoogstwaarschijnlijk in de regio Utrecht.
Een van de personages, opgenomen in de Hanze expositie, is Johan van den Mynnesten. Van Johan van den Mynnesten is uit archiefstukken bekend dat hij, naast zijn graveurwerk, tevens opdrachten kreeg voor het beschilderen van heiligenbeelden. Hij wordt ook wel de Meester van Zwolle genoemd. Gezien de datering van het beeld en de regio waar het beeld is vervaardigd, zou het mogelijk kunnen zijn dat Johan van den Mynnesten dit beeld heeft beschilderd.
Dit verhaal staat ook in de Swollenaer, editie 13 december.
Afbeeldingen
Afb.1. De Heilige Barbara (St. Emmanuelshuizen, beheerd door Collectie Overijssel)
Afb.2. Heilige Barbara, Israhel van Meckenem, 1455 – 1503 (Rijksmuseum Amsterdam)