Iconische Zwolle
Hoe hebben de Zwolse markten vroeger geklonken? En wie hebben hier gewoond? Laat je onderdompelen in de blik van jonge Zwollenaren op het Zwolse verleden. Tijdens de audioroute Iconisch Zwolle komen de plekken in de Zwolse binnenstad van vroeger weer tot leven. Historische feiten zijn verweven met fictie. Studenten hebben de verhalen geschreven waar jij naar gaat luisteren en Jeroen Allema neemt jou mee langs de verschillende plekken. Veel luisterplezier!
Deze route is ontwikkeld in samenwerking met eerstejaars studenten van ArtEZ in opdracht van ANNO.
Locatie: Blijmarkt 20.
Transcriptie: Iconisch Zwolle – Fundatie
VERTELLER: We staan nu voor museum de Fundatie. Ziet u die zuilen staan? Dat is een typisch kenmerk voor een gebouw met een Neoclassicistische bouwstijl. Oorspronkelijk doen deze zuilen natuurlijk denken aan de bouwstijl uit de tijd van de oude Grieken en Romeinen, maar precies dat is een kenmerk van het neoclassicisme, net zoals de driehoekig fronton, dat waar u al die tekentjes in ziet staan.
Als we verder naar boven gaan dan zien we… een ei? Of een soort oog? Een ufo? Of een wolk, zoals de architect het zelf had bedoeld, deze valt een beetje buiten die neoclassicistische stijl. Dat komt omdat het een uitbouw is, het hoorde niet bij het oorspronkelijke gebouw. Dat was namelijk te klein voor het huidige museum. Dit gebouw is namelijk niet altijd een museum geweest.
*rechtbank geluiden*
VERTELLER: Vroeger was het namelijk een rechtbank. En een vrouw die sinds september 1863 meerdere malen naar dit Paleis van Justitie moest, was de barones Johanna Theodora Pruimers, ofwel Jeannette. Met een gespannen pas loopt deze zwartharige vrouw door de straat. Weg van al het geroezemoes van de mensen om haar heen. Ze lijkt zich er niks van aan te trekken, ze ademt diep in en uit en stapt de tredes van het gerechtshof op. Haar man is overleden, maar ze is een nieuwe relatie aangegaan met de dominee Johannes Gerrit van Rijn, een man die Jeannette weer laat lachen, die haar weer nieuwe liefde geeft, maaar….
JEANETTE (fluisterend): Ik weet natuurlijk dat het niet kon, Johannes was getrouwd en hij had natuurlijk al kinderen. Maar onze liefde voelde zo natuurlijk en die extra spanning ga natuurlijk ook wel een kick, och Johannes is toch altijd zo leuk met Margrietje, mijn dochter van mijn overleden man. Maar dat is nog niet het ergste, maar dat mogen jullie echt niet doorvertellen. Johannes en ik hebben zelf ook een kindje gekregen. Iets wat natuurlijk totaal niet mag, dus we zijn naar Frankrijk gegaan, daar ben ik bevallen en we hebben ons zoontje vrijwillig moeten afgestaan. We dachten dat we al onze problemen hadden achtergelaten in Frankrijk, maar toen we weer terug waren in Nederland….
*Hamerkloppen*
RECHTMENS: De terechtstelling is bevolen van- en zijn verwezen naar de openbare terechtzitting van dit Hof in Criminele zaken aangaande:
1: Johanna Theodora Baronnesse van Dedem, oud 28 jaren, weduwe van Daniel Pruimers
2: Johannes Gerrit van Rijn, oud 38 jaren, gehuwd, destijds predikant bij de Nederduitsch Hervormde Gemeente te Zwolle.
De requisitoir heeft gevraagd naar de ontzetting van de eerste beschuldigde, de barones van Dedem, uit de wettige voogdij over haar minderjarige kind Margaretha Daniella Pruimers bij haar in huwelijk verwerkt door den heer Daniel Pruimers, die op den 21 juli 1859 is overleden. Tevens is zij beschuldigt sedert geruimen tijd een hoogst onzedelijk en uitdien hoofden ergerniswekkende omgang te hebben onderhouden met haren medebeschuldigde, de dominee van Rijn, en dat zij op den 8 december 1862 in Frankrijk heimelijk was bevallen van een kind, welk door beiden beschuldigden vrijwillig is afgestaan.
*korte stilte*
JEANETTE: Shit.
VERTELLER: Jeanette verliest met deze uitspraak niet alleen de voogdij over haar kind, Margrietje, maar ze verliest ook Johannes (JEANETTE: Wat?!) hij belandt in de gevangenis. Het leven lijkt uitzichtloos, ze is alleen, in Frankrijks moest haar pasgeboren zoontje afstaan, in Nederland willen ze haar dochtertje afpakken, wat moet ze nu nog?
JEANETTE: Ja, hallo! Wat denk jij nou, dat ik in mijn eentje een beetje ga lopen janken? Mijn liefde voor Margrietje en voor Johannes zijn nog net zo sterk als voor die vervloekte uitspraak. Ik geef mijn kind helemaal niet af, ik neem haar mee, we gaan naar Zwitserland en als Johannes vrijkomt, dan komt hij naar ons toe en dan zullen we eindelijk….
VERTELLER: Maar Jeannette, Johannes heeft ook gewoon een vrouw en kinderen?
JEANETTE: Ja, en?
VERTELLER: Inderdaad, ja en? Als Johannes na negen maanden weer op vrije voeten komt, trekt hij zich niks aan van zijn eigen gezin. De liefde die hij met Jeanette voelt weegt veel zwaarder. Hij laat zijn vrouw en kinderen in de steek en vertrekt met de barones naar Engeland.
JEANETTE: En daarna nam hij mij en Margrietje mee naar Amerika, the land of the free.
*korte pauze*
VERTELLER: Wat een gebouw wel niet voor verhalen kan hebben, van een rechtbank met honderden zaken, naar een museum met honderden kunstwerken, en natuurlijk bovenop een… wolk? Of een oog? Of toch een ei, aan de andere kant zit namelijk een gouden duif, dus dan lijkt het wel… blablablabla…